ستاره شناسی و خورشید
مقدمه
در دوران باستان، یونانیها، ستارهشناسی را «ملکهی دانشها» مینامیدند. ستارهشناسی مسلماً قدیمیترین دانشهاست. حتی قبل از آنکه ستارهشناسی به صورت دانشی واقعی در آید، انسانهای دوران باستان شیفتهی دیدنیهای آسمان بودند و خورشید و ماه را خدایان روز و شب میدانستند. انسان به زودی دریافت که میتواند از خورشید، ماه و حتی ستارگان برای اندازهگیری زمان استفاده کند، زیرا این اجرام با گذشت زمان در پهنهی آسمان با نظمی شبیه به حرکت عقربههای ساعت از جایی به جای دیگر میروند. مصریها و بابلیها 2600 سال قبل از میلاد، مصریان اهرام سنگی و چند صد سال قبل از آن بابلیان «زیگورت»های خشت چین خود بنا نهادند، ولی آنها پیش از این، اندازهگیری طول فصلها با استفاده از خورشید و ستارگان انجام میدادند. همچنین مصریان کشف کرده بودند که با مشاهدهی دقیق طلوع ستارة درخشان شعرای یمانی در آسمان صبحگاه میتوانند زمان طغیان سالانة رود نیل را پیشبینی کنند، زیرا این امر در تقویم کشاورزی آنها مهمترین رویداد شمرده میشد. تا این زمان مصریان در مساحی نیز خبره شده بودند و توانستند با استفاده از ستارگان صورت فلکی دب اکبر (خرس بزرگ)، چهار ضلع هرم بزرگ را دقیقاً در جهت شمال، جنوب، شرق و غرب بنا نهند.
مصریان خورشید را «رغ» (خدای خورشید) مینامیدند. از آنجا که گرما و نور خورشید به زمین حیات میبخشد. لذا خورشید مهمترین خدای آنان شد. آنها اعتقاد داشتند که خدای بزرگ، خورشید هر روز به هنگام طلوع با سوار شدن در قایقی که بر پشت الهة آسمان موسوم به «نوت» قرار دارد، از پهنة اقیانوس میگذرد. همچنین فکر میکردند که خورشید به هنگام غروب که در زیر فرو میرود، حرکت خود را در دنیای تاریک زیر آسمان ادامه میدهد.
در طی شب کاهنان معابد با هراس از اینکه ممکن است خورشید تا ابد از زمین دور شود، برای بازگشت آن به دعا میپرداختند. آنگاه به هنگام طلوع خورشید، که به معنی استجابت دعای آنان بود، برای ستایش خدای خورشید سرود مذهبی میخواندند. به اعتقاد مصریان ماه نیز خدای دیگری است که سوار بر قایق پشت «نوت» در آسمان حرکت میکند. در کندهکاریهای، معابد و الواح و نقاشیهای روی تابوت اجسام مومیایی شده که در موزهها موجودند میتوان شواهدی بر این اعتقادات و از جمله قایق ستارگان به دست آورد.
خورشید ما به عنوان یک ستاره
خورشید، یا ستارة ما فقط یکی از میلیونها ستارة عضو کهکشان ما یعنی کهکشان راه شیری است. و تنها یکی از میلیاردها ستارة موجود در کل کیهان است.
در مقایسه با ستارگان دیگر، خورشید ما جرم متوسطی دارد. با این حال، برای ما ساکنان زمینی جالبترین و مهمترین شی موجود در آسمان است. زیرا نور و حرارت آن بر تمام فعالیتهای روزانهی ما تسلط دارد. بدون دریافت انرژی از نیروگاه دائمی خورشید، زندگی در روی زمین امکانپذیر نیست. فاصلة متوسط زمین از خورشید برابر با 148800000 کیلومتر است. با وجود این همه فاصله در هر کیلومتر مربع از سطح زمین انرژی معادل 1950000 اسب بخار از سطح خورشید دریافت میشود. ولی این مقدار انرژی فقط کسر کوچکی از کل انرژی تابش خورشید است که تمام جهات در فضا پخش میشود اگر میتوانستیم از تمام انرژی که خورشید بر منطقهای از سطح زمین به مساحت چند مایل یا کیلومتر مربع میتابد بهرهبرداری کنیم آنگاه انرژی حاصل
آسمان در هر فصل چگونه تغییر میکند
آسمان مانند ساعت و تقویم است و با تغییر ساعت در شب، و فصل در سال، تغییر پیدا میکند در ساعت 10 شب ماه دی (زمستان) بخش چهارگوش صورت فلکی دب اکبر طوری قرار میگیرد که در سمت راست ستارهی قطبی واقع میشود. ولی سه ماه بعد (بهار) دب اکبر در همان موقع شب، دقیقاً در بالای ستارهی قطبی واقع میشود و صورت فلکی ذات الکرسی که به شکل w یا M است در پشت آن قرار میگیرد. در ساعت 10 بعد از ظهر تیرماه (تابستان) دب اکبر به سمت چپ ستارهی قطبی میرود. در ساعت 10 شبهای مهرماه یا اوایل پاییز، این هفت ستاره به افق شمالی میروند و به جای آن ذات الکرسی در افق بالای آسمان به خوبی نمایان است و میتوان آن را به عنوان راهنما در نظر گرفت و سه ماه بعد دور از نور تکرار میشود.
(تابلوهای راهنمای بهار)
شناسایی ستارهها و صور فلکی بهار را میتوان از صورت فلکی دب اکبر یا خرس بزرگ آغاز کرد که به صورت بسیار واضحی در غروب شبهای بهار در بالای افق آسمان شمالی پیدا است. هفت ستاره از اعضای اصلی این صورت فلکی هستند. در سمت مقابل ستاره قطبی، پنج ستاره دبلیو (w) شکل ، صورت فلکی ذات الکرسی را تشکیل میدهند. ستارة قطبی ستارهای با درخشندگی متوسط است که در مکانی به نسبت خالی از ستاره در آسمان واقع شده این ستاره به طور دقیق در قطب شمال آسمان قرار نگرفته بلکه به اندازه یک درجه (دو برابر قطر ماه) از قطب شمال واقعی فاصله دارد.
شب هنگام که نظارهگر آسمان هستیم متوجه میشویم که با توجه به چرخشی زمین به دور محور خود، ستارگان پیدا قطبی هم به ظاهر بر گرد قطب شمال (ستارة قطبی) در حال گردش هستند. حالا برمیگردیم به دب اکبر. اگر دو ستارهی انتهایی یا ستارههای راهنمای دب اکبر را از جهت مخالف ستارة قطبی ادامه دهیم به صورت فلکی اسد میرسیم. این صورت فلکی به لحاظ شکل داس مانند و تعدادی از ستارگانش که شباهتی به علامت سوال فارسی دارند و در واقع سر اسد یا شیر را میسازند، معروف است.
حالا دستهی آبگردان دب اکبر را مد نظر قرار میدهیم. اگر این دسته را با توجه به انحنایش ادامه دهیم به یکی از ستارههای روشن آسمان به نام سماک رامح (نگهبان شمال) میرسیم و اگر به همین ترتیب انحنا را ادامه دهیم به ستارهی چشمک زن دیگری به نام سماک اعزل از صورت فلکی شنبله خواهیم رسید. باید توجه داشت که ستارگان سماک اعزل و سماک رامح به همراه ستاره قلب الاسرار از صورت فلکی اسد، مثلثی نسبتاً معروف را در آسمان تشکیل میدهند.
(تابلوهای راهنمای تابستان)
در شبهای تابستان سه ستاره مثلثی متساوی الساقینی را در آسمان بالای سر تشکیل میدهند. اینها به ترتیب درخشندگی عبارتند از: نسر واقع، نسر طایر و دنب. نسر واقع پنجمین ستارهی درخشان آسمان و نخستین ستارهی درخشان است که در شبهای ماه تیر و مرداد و بالای سر و به رنگ آبی سفید، همچون الماس میدرخشد. دنب درخشندهترین ستاره در صورت فلکی دجاجه یاقو است ولی بهتر است صلیب شمالی خوانده شود. دنب در سد صلیب واقع شده نیمساز زاویه دنب، قاعدهی مثلثی که از نسر واقع و نسر طایر تشکیل شده را قطع مینماید و به طرف ستارهی درخشان قلب العقرب در نیم کره جنوبی ادامه مییابد. در تیرماه قلب العقوب با تاریک شدن هوا در آسمان ظاهر میشود. قلب العقرب بسیار باشکوه است و در ناحیهی قلب صورت فلکی عقرب، جای گرفته است. خط اتصال دهندهی نسر واقع به دنب، ما را به چهار گوش مربوط به اسب بالدار (فرس اعظم) راهنمایی میکند. این چهار ستاره وقتی بالای سر قرار میگیرند، نشانگر فصل پاییزند. گذشته از مثلث تابستانی، آسمان فصل تابستان خالی از ستارگان بسیار درخشان و صورتهای فلکی معروف است باید دانست که مثلث تابستان بر خلاف نامش در فصل پاییز هم در آسمان دیده میشود. (تابلوهای راهنمای پاییز) رفته رفته با غروب مثلث تابستان در غرب، چهارگوش مربوط به اسب بالدار به صحنه میآید. این چهارگوش در ساعت 10 شب نیمة دوم مهر ماه در آسمان، به بالای سر میرسد و 8 بعد از ظهر در نیمهی دوم آبان ماه یا 6 بعداز ظهر آذرماه به فراز سر میرسد. چهار ستارهی مستقر در چهار گوشهی این شکل، چندان درخشان نیستند. آنها بخش بزرگی از آسمان را که فاقد ستارههایی قابل دید با چشم غیر مسلح است، میپوشانند. چهارگوش اسب بالدار، کلید راهنمایی برای پیدا کردن سایر ستارگان و صورتهای فلکی مجاور در این فصل از سال است. در قسمت شمالی چهار گوش، ستارهی دنب و بخشی از مثلث تابستانی قابل دید میشود. در بین چهار گوش و ستارهی قطبی، صورت فلکی دبلیو شکل (w) ذات الکرسی قرار میگیرد. همان طور که در نمودار مشخص شده اگر دو ستاره دست کم چهار گوش را ادامه دهید به ستارهی انتهایی ذات الکرسی میرسیم که امتداد آن به قطب و ستارهی قطبی برخورد مینماید. بر عکس اگر ستارهی قطبی را به ستارهی انتهایی ذات الکرسی وصل کنید و امتداد بدهید به دو ستاره از ستارههای چهار گوش اسب بالدار میرسیم ودر واقع این صورت فلکی نمایان میشود خط وصلکننده دو ستارهی دست راست چهارگوش یاد شده بیننده را به ستارهی روشن فم الحوت از صورت فلکی حوت جنوبی راهنمایی میکند. اما این کار معمولاً در نقاطی از کره زمین که در عرضهای جغرافیایی میانه واقعاند دشوار است، چون صورت فلکی حوت متعلق به نیم کرهی جنوبی است و نزدیک به افق جنوب است.
(تابلوهای راهنمای زمستانی)
آسمان زمستان از نظر ستارگان درخشان نسبت به سایر فصلهای غنیتر است. در راس این زیبایی، درخشندگی الماس گونة شعرای یمانی یا شباهنگ است که در نیمهی شبهای اواسط دی ماه و یا در ساعت 10 بعد از ظهر اواسط بهمن ماه و یا در ساعت 8 بعد از ظهر اواسط اسفند ماه در آسمان تلألو خیرهکنندهای دارد. موقعیت شعرای یمانی در تارک جنوبی مثلث زمستانی، متشکل از ستارههای درخشان دیگر یعنی قلب الاسد در بالا دست چپ و ابسط الجوزا در بالا و سمت راست است. ستارهی ابسط الجوزا در صورت فلکی در قسمت بالا سمت چپ یک چهار وجهی زیبا قرار گرفته که کارشناسایی آن را ساده میکند. در سمت پایین و دست راست چهار گوش حیار، ستاره رجل حیار که نسبت به ابسط الجوزا کمی درخشندهتر است، قرار دارد و دو ستارهی کمنورتر، این چهار وجهی راه تکمیل مینماید در بخش میانی حیار در یک خطه کاملاً متمایز، سه ستاره قرار دارد که کمربند حیار را تشکیل میدهد در بالا و سمت راست حیار ستارهی شاخص دیگری به نام دبران (الدبران) قرار دارد که چشمان درخشان صورت فلکی ثور یا گاو را تشکیل میدهد. درخشندگی
برچسب ها : ستاره شناسی و خورشید , ستاره شناسی , خورشید , ستاره شناسی و خورشید , تحقیق ستاره شناسی و خورشید , مقاله ستاره شناسی و خورشید , تحقیق درمورد خورشید , مقاله بررسی خورشید , دانلود رایگان ستاره شناسی و خورشید , بررسی ستاره شناسی و خورشید , خورشید ما به عنوان یک ستاره , تابلوهای راهنمای بهار , تابلوهای راهنمای تابستان
نظرات کاربران:
I think this is one of the most significant info for me.
And i'm glad reading your article. But should remark on some general things, The
website style is perfect, the articles is really nice :
D. Good job, cheers
Normally I do not learn article on blogs, but I would like to say that this write-up very forced me
to try and do it! Your writing taste has been amazed me.
Thanks, very nice article.
These are really wonderful ideas in concerning blogging.
You have touched some pleasant points here. Any way keep up wrinting.
نوشتن دیدگاه